Erhan Özkan'ın web sitesi
  Dişli Çarkların Taşlanması
 
Dişlilerin Kullanılma Amaçları ve Özellikleri

   Modern makinelerin dizaynlarında dişliler çok büyük ölçüde kullanılmaktadır. Günlük hayatta saatlerden uçak transmisyon elemanlarına birçok uygulamada kullanılmaktadır. Mekanik gücün naklinde çeşitli mühendislik ve maliyet avantajlarını bir arada sunarlar. Bu dişliler, diş profillerine ve diş boylarına göre çok değişik tiplerde oldukları gibi küçük aletlerdeki ufak dişlilerden ağır endüstride kullanılan çok büyük dişlilere kadar çeşitli büyüklüklerde de olurlar.



 Dişlilerin İmal Metotları

   Dişli imal metodunun seçimi;temelde dişlilerin çeşitli elemanları için kabul edilmiş hassasiyet standartlarına ve aynı zamanda dişli düzeninin çalışmasında istenen şartlara yani dişlinin kullanılma amacına göre yapılır.

 Bu esaslara göre bütün dişli düzenleri şu gruplara ayrılabilir:

1.Yüksek güç değerleri ve hızları olan güç iletim dişlileri. Ana şart yüksek verim katsayısının sağlanmasıdır.
2.Orta hızlarda çalışan ağır endüstri ve nakliyat dişlileri.Ana şart güvenilirlik ve düzgün çalışmasıdır.
3.Takım tezgâhlarındaki güç iletim dişlileri. Aranan şartlar sabit dişli oranının ve düzgün çalışmanın sağlanmasıdır.
 
4.Otomotiv endüstrisinde kullanılan aktarma dişlileri. Aranan şartlar düzgün ve kolay çalışmanın yanında sessiz bir çalışma sağlamaktır.
 
5.Hassas aletlerdeki kinematik iletim dişlileri. Aranan şartlar sabit dişli oranının sağlanması ve dişlilerde boşluk bulunmamasıdır.
 
 
 
   S.S.C.B. standartlarının kabul ettiği hassasiyet derecelerine göre bu şartlar, yüksek mühendislik şartlarının yerine getirilmesini gerektirenlerden daha az gerektirenlere doğru sıralanmaktadırlar. Böylece, imalat şartlarının diferansiye edilmesi ve hassasiyet derecelerinin bir araya getirilmeleri mümkün olmaktadır.
 
 
 
  Dişliler çok çeşitli takım tezgahlarında işlenip, imal edilirler.Dişli imalatında uygulanan iki genel metottan biri profille işleme ve diğeri türetmeli işleme dir.
 
 
 
   Profille işleme metodunda kesici takıma dişler arasındaki boşluğun şekli verilmiştir ve parça işlenirken bu şekil işlenen yüzey üzerine kopya edilmiş olur.
 
 
 
 Profille işleme metodunda dişliler şöyle kesilirler:
 
 
 
1.Üniversal yatay milli düz freze tezgahında profil verilmiş disk veya parmak freze çakıları kullanarak dişler sırasıyla freze edilirler;
 

2.Bütün diş boşlukları aynı anda planya edilirler
 

3.Bütün diş boşlukları aynı anda sıyrılırlar;
 

4.Dairesel sıyırma yapılır.
 
 
 
   Dişli imalatında profille işleme metodu,türetmeli işleme metoduna göre genellikle daha az hassasiyet sağlar.Bunun da ötesinde,yukarıda belirtilen ilk metotta üretim kapasitesi düşüktür ve sadece onarım işleri ve benzerlerinin gerektirdiği parça imalatı için kullanılması uygundur.Diğer metot ise,sadece seri imalatta ekonomik yönden uygun görülebilecek karmaşık takım tezgahlarını gerektirir.
 
 
 
   Büyük parti ve seri imalatta çok yaygın olarak kullanılanı,türetmeli işlemenin çeşitli şekilleridir;dişli azdırma,döner ve kremayer tipi kesici takımlarla dişli planyası;gider-gelir kesici takımlarla veya alın freze çakısı tipinde kesici takımlarla dişli türetilmesi ve dişlilerin sıcak haddelenmesi.
 
 
 
   Türetmeli işlemede,kesici takım dişli kaba parçasına oturur ve kesici takımla kaba parçanın uyumlu bağıl dönüş hareketleri sırasında dişler yapılır.
 
 
 
   Azdırma usulünde ise,azdırma dişlilerin kesici ağızlarının düz kenarları,azdırma ekseni yönünde trapez şeklindedirler ve dişlinin dişlerini sıralı olarak keserler.


       Dişlileri Hassas İşleme Metotları
 
 
 
   Dişlilerin hassas işlenmeleri; raspalama, taşlama, lepleme gibi talaş kaldırma şeklinde yapılanlarla,talaşsız yapılan parlatma işlemleri olmak üzere iki ana gruba ayrılırlar.Dişli dişlerinin yuvarlatılması,pah kırılması ve çapak temizleme şeklindeki operasyonlar da talaş kaldırma tipindedirler.
 
 
 
   Dişli raspalama, düz ve helis dişlilerin işlenmelerinde uygulanır.Bu,dişlinin kesilme işlemini izler ve sertleştirmeden önce yapılır.Dişli planyası,bir dişliye benzeyen veya iş parçası dişliye çalışan bir kremayer şeklindeki kesici takımla diş profilinden 0,1-0,25 mm arasında bir işleme payının kaldırılması esasına dayanmaktadır.Döner raspalama çakısı veya kremayer raspalama bıçağı diye adlandırılan kesici takımın her bir dişine,bir kesici ağızlar serisi meydana getirmek üzere tırtıl şekil verilmiştir.
 
 
 
   Düz dişlilerin hassas işlenmelerinde kullanılan döner raspalama çakıları,150 lik helis açılı dişlere sahiptir;helis dişliler için kullanılanların ise düz dişleri vardır.


      Dişli Çarkların Taşlanması

  Dişlilerin sertleştirilmesi sırasındaki deformasyonlar nedeni ile diş profillerinde bazı hatalar meydana gelir. Bu hatalar kendilerini çalışma esnasında gürültü yapmak sureti ile belli ederler. Bu sebepten sertleştirmeden sonra dişliler yuvarlanma metodu ile taşlanır.




                İç dişlinin taşlanması


                    Helis dişlinin taşlanması


                         Helis dişlinin taşlanması


                               Düz dişlinin taşlanması


                      Düz dişlinin taşlanması


                              Düz dişlinin taşlanması









Dişli çarkların taşlanmasında kullanılan tezgahlara örnek olarak;








 
 
  Bugün 24 ziyaretçi (31 klik) kişi burdaydı!  
 
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol